Flora en fauna van het Amazone-regenwoud

Tijdens de tour naar Manu was er geen regulier schoolwerk voor Litty en Johan. Wel kregen ze, naast de praktijkoefening Engels, een projectopdracht:

“Beschrijf enkele elementen van de flora en fauna van Manu. Kies hiervoor een zoogdier, een vogel, een boom of plant en een insect, reptiel of vis. Beschrijf hoe/waar je het gezien hebt, en wat je ervan vindt. Gebruik de informatie van de gids, en de natuurboeken in de Pantiacolla Lodge.”

ZOOGDIEREN

Braziliaanse Tapir (Litty)

De tapirs zijn hele mooie grote beesten, de Braziliaanse tapir is een andere soort dan een Maleisische tapir. Het verschil is goed te zien, de Maleisische tapir heeft een brede zwarte streep dan een witte en dan weer een zwarte, terwijl de Braziliaanse tapir gewoon grijzig is. Zijn eten is: bladeren, fruit en gras, hij eet nooit veel van dezelfde boom zodat hij niet teveel dezelfde soort gif binnenkrijgt. Ze gebruiken ook wel eens claylicks. De tapir heeft een grappige slurf waarmee hij de blaadjes van de bomen plukt, dan stopt hij ze in zijn mond. Hij poept meestal in het water, zijn poep bestaat uit superveel vezels zaden en bladresten. De tapir maakt weinig geluid en is schuw, daardoor is hij moeilijk te zien. Maar wij hebben hem wel heel goed gezien, op nog geen 10 meter afstand! Ze zijn vooral ’s nachts actief en rusten overdag meestal in de struiken bij een moerasachtig gebied, maar wij hebben hem toch echt overdag gezien. Ze kunnen best lang worden zo’n 170 tot 200 centimeter, maar ook superzwaar wel tot 250 kilo. Ik vind de tapirs hele lieve en mooie beesten.

Rode Brulaap (Johan)

De rode brulaap is de meest verspreide soort brulaap. De rode brulaap eet voornamelijk bladeren, van bladeren krijgen ze niet zoveel energie, dus bewegen ze niet zo veel. Ze eten ook wel eens insecten en jonge vogeltjes. Al het fruit dat ze kunnen vinden eten ze op, daar krijgen ze veel meer energie van. Het gezicht ziet eruit alsof er een baard opzit, dat ziet er maf uit. De brulaapmannetjes hebben een grote keel zodat ze harder kunnen brullen. De brulapen brullen als het regent, zodra er ver in de verte de zon opkomt, en aan het eind van de middag. Ook brullen ze als ze zich verplaatsen, ze brullen om hun leefgebied te beschermen. Je kan het gebrul van de brulaap op 3 kilometer afstand horen. De brulapen houden van mensen omdat de mensen de wilde dieren op afstand houden. Aan de andere kant haten ze mensen omdat ze worden gejaagd. Wij hebben ze goed gezien, ik vind het lieve maffe herrieschoppers.

VOGELS

Hoatzin (Litty)

De Hoatzin is een vogel die vlak bij het water leeft, daar hebben wij ze ook gezien, ze zijn ongeveer zo groot als een kip. Hij lijkt een beetje op een primitieve prehistorische vogel. Hij is bruinrood met vlekjes en heeft een mooie sprietenkam op zijn hoofd, dat ziet er heel grappig uit. Ze eten vooral bladeren dat is 80 procent van hun eten, er zit niet veel energie in bladeren, daardoor is de Hoatzin best lui. De Hoatzin heeft twee magen om het eten te verteren. Er zitten verschillende vogels in een nest, zo kunnen ze om de beurt voor de kinderen zorgen. Als het kuikentje schrikt van iets laat hij zich in het water vallen, als het gevaar voorbij is klimt hij weer omhoog. Dat kan doordat hij klauwtjes heeft, als hij groter wordt verdwijnen de klauwtjes. Ik vind de vogels erg grappig omdat ze een leuke kuif hebben.

Ara’s (Johan)

In Manu zijn vijf soorten ara’s: blauwgele ara, roodgroene ara, blauwhoofd ara, chestnutfronted en scarlet (van de laatste twee weet ik de Nederlandse naam niet). Ara’s leven hoog in de bomen, daar zijn ook hun nesten. Ara’s hebben hele sterke kromme snavels, daardoor kunnen ze niet alleen vruchten maar ook pitten eten. De bomen houden er niet van dat de zaden worden opgegeten, zij willen dat de zaden worden uitgepoept, zo kan een boom zich verspreiden. De ara’s worden net zoals ieder beest vergiftigd door de zaden. Daarom eten ze klei waar een soort van tegengif in zit. Op zo’n kleilik kunnen wel 200 ara’s samen zitten. De ara’s leven in paren of groepen tot 20 leden. De ara’s, parkieten en papagaaien zijn allemaal fel gekleurd, en horen tot de familie papagaaien. Ik vind ara’s schitterende beesten, heel veel mooie kleuren. Een nadeel van de ara’s is dat ze enorm veel lawaai maken (AAAAHHHH, AAAHHH.) Dat doen die debiele beesten ook om 4 uur ’s nachts, als jij nog lekker ligt te slapen. De ara’s krijsen zo hard dat je er van wakker wordt.

BOMEN EN PLANTEN

Slimme bomen (Litty)

Dit stukje gaat over bomen die iets slims doen om beter te kunnen overleven. Dat is erg handig in het regenwoud want groeien gaat er lastig.

• Kale boom: laat stukjes bast vallen zodat er geen lianen of klimplanten naar boven kunnen klimmen.
• Holle boom: de stam bestaat uit kleinere stukken die naar de bodem gaan, zo kunnen er vleermuizen in slapen, de boom vindt dat fijn want de poep levert mineralen.
• Wandelende palm: kan in 70 jaar ongeveer 6 meter wandelen, voor een boom is dat heel veel. Dat doet hij om bij zonlicht te komen
• Buikpalm: heet zo omdat hij een dikker stuk in de stam heeft. Als er dan zaden naar beneden vallen rollen ze via de buik en die zorgt dat ze allemaal een andere richting op vallen. Zo vallen niet alle zaadjes op dezelfde plek
• Rubberboom: als er insecten komen die de voedingsstoffen uit de boom willen halen kleven ze vast.
• Kapokboom: de vruchten springen uit elkaar waardoor de zaadjes overal terecht komen.

Dan zijn er nog een paar truckjes die alle bomen gebruiken:

• gif in de plant, als afweer tegen insecten
• haren, stekels of doornen om te zorgen dat de beesten niet naar boven kunnen, en dus niet naar de vruchten
• tot wel 30 jaar wachten voordat er zonlicht en ze dus kunnen gaan groeien, iedere boom wacht dus op zijn beurt.

"Wilde bananenboom" (Johan)

Iedereen kent de bananen. Maar ken je ook de Amerikaanse wilde bananenboom? De wilde bananenboom leeft laag bij de grond in het regenwoud. De wilde bananen in Zuid-Amerika hebben geen vruchten, maar wel mooie bloemen. De bloemen hebben rode, roze, gele, oranje of witte beschermlagen, de bloemetjes zijn klein en wit. De bloemen hebben de bijnaam “bird of paradise”. De plant heet heliconia in het Latijn, dat betekent zonaanbidder. De plant verspreidt zijn zaden door de kolibrie, de kolibrie eet de zaadjes en poept ze een stukje verder weer uit. In Azië leven bananenbomen die wel vruchten geven. Ik vind de bananenboom een mooie plant, vanwege de bloemen.

(opmerking Wim: vroeger werden Heliconia's gerekend tot het geslacht van de bananen=musae, tegenwoordig zijn ze ingedeeld in een eigen geslacht heliconiae).

INSECTEN, REPTIELEN EN VISSEN

Grote motten en vlinders (Litty)

De grootste vlinder is de Blauwe Morpho, ook wel “de blauwste verschijning ter wereld”. Ze kunnen ongeveer 10 cm lang worden (lijfje) en zeker 15 cm spanwijdte. Vlinders eten met een roltong die ik er een beetje uit vind zien als een toeter. Ze eten alleen vloeistoffen, namelijk: bloemennectar en sap van rotte vruchten en mineralen, die ergens liggen waar het water is weggespoeld en ze eten zelfs tranen van rivierschildpadjes! Dat is waarom je de vlinders wel eens op een schildpad ziet zitten.

Motten ook wel nachtvlinders genoemd kunnen ook wel zo’n 15 cm groot worden. Als ze hun vleugels dicht hebben zien ze er ongeveer hetzelfde uit als vlinders, dat komt doordat vlinders vanbuiten ook oogjes hebben om dieren af te schrikken. Maar vanbinnen zien ze er toch echt anders uit. De motten met hun bruinige kleuren en de vlinders met hun vrolijke kleurtjes als oranje en geel. Ze worden geboren als rups, dan zijn ze nog niet allemaal even mooi, sommige zijn gewoon wit, maar er zijn ook zwart met gele rupsen. Ik vind vlinders en motten erg mooi, vooral als ze groot zijn en op je arm komen zitten.

Zwarte kaaiman (Johan)

De Zwarte Kaaiman leeft in het Amazonegebied: Brazilië, Peru, Bolivia en Equador. In Zuid-Amerika leven geen krokodillen, alleen kaaimannen. De zwarte kaaiman is de grootste kaaimannensoort, tot meer dan 7 meter! In de koloniale tijd is er veel op de kaaiman gejaagd, voor het leer. Omdat er nu minder zwarte kaaimannen zijn, zijn er meer capybara’s (overmaatse cavia’s) en piranha’s gekomen. De witte en dwerg kaaimannen zijn kleiner maar daar zijn er weer meer van. De zwarte kaaiman is een bedreigde diersoort, de jacht is nu verboden. Ik vind de zwarte kaaiman een beetje eng en indrukwekkend.